Jerzy Szaniawski Profesor Tutka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tak, proszę panów. Teatr to potęga, a dzięki swym cechom, dzięki swej sile
sugestywnej, może mieć i wielkie znaczenie wychowawcze.
88
Sam na sam
z wariatem
Któryś z panów przytoczył najnowszy żart o wariatach. Jak wiadomo, żarty takie
stanowią swój rodzaj, tworzą wielki cykl, ciągle przez kogoś wzbogacany.
Tytuł tego, co wam opowiem mówił Profesor Tutka będzie Sam na sam
z wariatem.
Spotkałem na ulicy znajomego i po przywitaniu, gdy zamieniliśmy z sobą parę
słów, zauważyłem, że jest smutny. Spytałem o przyczynę złego humoru. Wyjaśnił:
przyjechał do niego na święta szwagier z żoną; jedli śniadanie, szwagier rozmawiał
normalnie, nagle wziął z półmiska jajko i rzucił przez otwarte okno na ulicę.
�Hm pomyślałem szkoda jajka, ale byłoby gorzej, gdyby wyrzucił przez
okno zegarek�.
Potem, jak mówił mi dalej znajomy, szwagier znów zachowywał się normalnie.
Ale oto nagle uderzył szwagra-gospodarza w tył głowy.
�O, to już gorzej� pomyślałem.
Znajomy mówił, że chciał w pierwszej chwili wezwać karetkę, która odwiozłaby
szwagra do szpitala, ale żona prosiła, aby tego nie robić, bo może to mu przejdzie.
�Hm... daj Boże, żeby przeszło� pomyślałem sobie. Pożegnaliśmy się.
Proszę panów mówił dalej Profesor Tutka człowiek ma tyle kłopotów
i zmartwień własnych, że wkrótce zapomniałem, o czym mówił mi ów znajomy. Ale
po paru dniach musiałem pójść do niego w pewnej sprawie, którą on tylko mógł
załatwić. Zadzwoniłem. Otworzył mi jakiś nieznajomy pan. Wyjaśnił uprzejmie, że
właściciela mieszkania jeszcze nie ma w domu, ale lada chwila powinien nadejść.
Wprowadził mnie do gabinetu i wskazał fotel, mówił, że sam jest w mieszkaniu, ale
szwagier na pewno za chwilę nadejdzie. Posłyszawszy słowo �szwagier�, przy-
pomniałem sobie, co opowiadał mi znajomy. �Przepraszam pana bardzo, pozwoli
pan, że siądę w tamtym fotelu w rogu pokoju... Oczy mnie bolą, nie mogę siedzieć na
wprost światła�. Myślę sobie: �Ma on skłonność do bicia w tył głowy, jak siądę
w rogu, przynajmniej tył głowy będę miał zabezpieczony. Poza tym na stoliku przed
fotelem widzę metalową tacę, w razie czego będzie mi ona służyła za tarczę�.
89
Pan ten usiadł w pobliżu na krześle i zaczął mnie bawić opowiadaniami z życia
prowincji, na której zamieszkiwał. On mnie bawił, a ja myślałem: �czy nie zbudzi się
w tobie chęć bicia w tył głowy?� �w szwagier, mówiąc, zapalał się, zaczął gesty-
kulować, podnosił głos, gdy ostro krytykował stosunki panujące w jego mieście.
W oczach jego pochwyciłem parę złych błysków. Myślałem tylko: �zgadzać się, nie
przeczyć, nie drażnić wariata�. On staje się coraz wymowniejszy, a ja tylko powta-
rzam w myśli: �zgadzać się, przytakiwać, nie drażnić�.
Zabrzęczał dzwonek. Co za szczęście! Nie będę już z tym człowiekiem sam na
sam.
Wszedł znajomy mój, gospodarz mieszkania. Człowiek, który mnie uprzejmie
bawił, zaraz spytał: �I jak ze Stasiem?� �Ano odpowiedział mój znajomy
jest na razie spokojny. Mania została przy nim�. Po czym zwrócił się do mnie:
�Mówiłem panu przed kilkoma dniami o nieszczęściu, jakie nas spotkało. Nie było
rady, musieliśmy odwiezć szwagra do kliniki�.
Jak się panowie domyślacie, znajomy mój miał dwóch szwagrów, o czym nie
wiedziałem.
Mamy tu typową sugestię tytułu powiedział sędzia. Gdyby pan to zaty-
tułował Profesor Tutka sam na sam z r z e k o m y m wariatem, opowiadanie to
nie byłoby tak emocjonalne.
Panie sędzio. �w szwagier, który ze mną rozmawiał, był dla mnie prawdziwym,
a nie rzekomym wariatem; potwierdzić to mogą moje łydki, które mi drżały ner-
wowo. A poza tym... jakiż to autor opowiadania chce, aby wiedziano z góry, już
z tytułu, jakie będzie zakończenie?
90
O takcie i nietakcie
Tematem rozmów panów tego wieczora był �takt� i �nietakt�. Starano się dawać
przykłady.
Mogę panom powiedział Profesor Tutka i ja dać pewien przykład.
Znajoma pani miała rzadko już dziś spotykany �salon artystyczny�. To znaczy, że co
tydzień zbierało się w jej domu kilkadziesiąt osób, a muzycy, śpiewacy, poeci nie
szczędzili słuchaczom rozkoszy duchowych. Jeden z takich wieczorów był naprawdę
niezwykły, uroczysty: znakomita pianistka francuska zaszczyciła ten salon swą obec-
nością, a słuchacze w ciszy i skupieniu podziwiali jej grę. W przerwach słyszało się
szepty: �finezja�, �precyzja�, �kultura!� Gdy ruda, koścista i sympatyczna pianistka
wstała od fortepianu, pani domu śród entuzjastycznych oklasków ściskała ręce zna-
komitej artystki, po czym zwróciła się do zebranych: �Po tych wielkich przeżyciach [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne