[ Pobierz całość w formacie PDF ]

tę samą kombinację urwisostwa, aktywności i agresji u badanych przez nią kobiet z
najwyższych szczebli kariery320 - relatywnie męski model osobowości sugerujący
prenatalną organizację mózgu według męskiego schematu. Wiele badań klinicznych
wykazuje, że kobiety, których matki otrzymywały w celach leczniczych hormony męskie w
okresie ciąży, częściej okażą się skłonne do współzawodnictwa, dominacji i będą
nastawione na karierę zawodową.321 Wiele kobiet, które najlepiej sobie radzą w męskim
świecie, wydaje się mieć męski mózg. Być może kobiety odnoszące sukces w męskim
świecie to właśnie te, które zachowują się jak  honorowi mężczyz
ni.
W zakończeniu drobiazgowego zestawienia zatytułowanego  Różnice płci naukowcy
amerykańscy Katharine i Kermid Hoyenga stwierdzają skromnie:  Biorąc pod uwagę
różnice, jakie do tej pory omówiliśmy, twierdzenie, że kobiety i mężczyz
ni przypisują
wydarzeniom i przedmiotom inną wartość, nie byłoby zaskakujące. 322 Jak widzieliśmy, w
okresie dorastania kobiety i mężczyz
ni przywiązują inną wagę do różnych aspektów
życia.323 Kobiety prześcigają mężczyzn w podkreślaniu tego, co estetyczne, społeczne i
religijne. Z
wiat mężczyzn jest teoretyczny (zainteresowanie intelektualnym dążeniem do
prawdy), ekonomiczny (zainteresowanie rzeczami użytecznymi i praktycznymi) i
polityczny (zainteresowanie władzą lub wpływem na ludzi).
Kobiety i mężczyz
ni wnoszą do wykonywanej przez siebie pracy odmienne, często
uzupełniające się, umiejętności. Byłoby dobrze wykorzystać z pożytkiem te połączone
talenty.
139
12. UPRZEDZENIA W PRACY
W obecnym stanie rzeczy, nawet jeśli mężczyz
ni zdecydują się dobrowolnie na kastrację
swojego zdominowanego przez wartości macho etosu, kobiety uzyskają jedynie w
połowie równe szansę w męskim świecie pracy zawodowej. A jeśli można być
czegokolwiek pewnym w kwestii etosu macho, to tego, że nie ma zamiaru dać się dob-
rowolnie wykastrować.
Jednakże czysty rozsądek ekonomiczny może zmianę etosu pracy narzucić - i, choćby
była to bolesna operacja, mężczyz
ni, kobiety i przedsiębiorstwa, dla których wszyscy
pracują, odniosą z tego korzyść.
Ale do niczego nie dojdzie, dopóki nie wyjaśnimy pewnych błędnych pojęć na temat obu
płci w pracy, zaczynając znów od podstaw odmienności między nimi.
 Wall Street Journal napisał kiedyś o karierach zawodowych kobiet, że są one
 sabotowane przez macierzyństwo , wykazując się w tych paru słowach wieloma błędami
w rozumowaniu. Po pierwsze, wiele kobiet nie traktuje wycofania się ze świata płatnej
pracy jako katastrofy - dom i rodzina to zajęcie dające satysfakcję i zadowolenie. Po
drugie, macierzyństwo samo w sobie jest już zawodem, co łatwo stwierdzi każdy
dziennikarz samotnie wychowujący dziecko. I po trzecie, nawet najbardziej niechętne
matki trzymając na ręku swoje nowo narodzone dziecko stwierdzą, że problem jakiegoś
sabotażu wobec nich po prostu nie istnieje.
Jeżeli można w ogóle mówić o sabotażu, to w przypadku kobiet, które sabotują szacunek
dla samych siebie. Nazbyt często definiują one sukces i osiągnięcia zawodowe w
męskich kategoriach i przystępują, odwołując się do słów Sylwii Hewlett,  do kopiowania
opartego na współzawodnictwie modelu męskiego 324. Model ten wymaga w jakiejś
mierze obsesyjności, egocentryzmu, bezwzględności, zawieszenia w pewnym sensie
społecznych i osobistych wartości, do czego mózg kobiety nie jest po prostu
przystosowany. Sukces na męskich zasadach, osiągany męskimi metodami, czyni także
niemożliwym macierzyństwo. Dzień nie ma po prostu dostatecznie wielu godzin.
Niezależnie od tego, jak pomocny jest mąż, są takie rzeczy, które - zazwyczaj - tylko
140
matka może zrobić. Tak więc dzisiejsza kobieta zbyt często uczestniczy w zawodowej
rywalizacji, na którą ani osobowościowo, ani biologicznie nie ma ochoty. Zostaje zatem
dodatkowo obarczona poczuciem winy i niepowodzenia jako kobieta, jako pracownik i
jako matka.
Istnieje fundamentalna różnica między płciami pod jednym względem: wagi
przywiązywanej do związków z innymi ludz
mi. W naszych czasach, biorąc pod uwagę,
jak skonstruowane jest obecnie środowisko pracy zawodowej, więzi osobiste są
przeszkodą. Ale, jak pokażemy póz
niej, powinny być one uważane za atut. Kobiety nie
musiałyby się zmieniać (zresztą nie mogłyby), ale przedsiębiorstwa mogłyby - i
odniosłyby z tego korzyść.
Szacunek dla samego siebie jest równie ważny dla mężczyzn co dla kobiet, ale z badań
wynika, że poziom tego szacunku zależy u każdej z płci od innych czynników: u kobiet
zależy on od  sukcesu więzi - to znaczy od głębi i siły ich związków z ludz
mi, natomiast
u mężczyzn - od  sukcesu zawodowego 325. W pewnej istotnej pracy dotyczącej różnic
między płciami w pracy zawodowej wyróżniono trzy podstawowe typy kobiet.326
Czynnikiem wspólnym dla wszystkich trzech była potrzeba udanego związku osobistego.
Kategoria pierwsza to kobiety  tradycyjne , które na pierwszym miejscu stawiają rodzinę i
męża, które porzucają pracę, jeśli tylko pojawia się najmniejsze niebezpieczeństwo, że
ucierpi dobro rodziny. Następna kategoria to tak zwane  kobiety na dwóch etatach ,
próbujące pogodzić cechy męskie i kobiece jako dobre żony i kompetentni fachowcy, ale
często uginające się pod tym ciężarem. (Istnieją wiele mówiące statystyki, z których
wynika, że rozwód jest dwa i pół raza częstszy wśród kobiet naukowców niż wśród
mężczyzn naukowców.) Jednakże kobiety te, żony pracujące zawodowo, także na pierw-
szym miejscu stawiają rodzinę, nawet gdyby to miało oznaczać poświęcenie jakiegoś
celu w karierze zawodowej. Potrzebowały one także aprobaty i zachęty swoich bliskich,
nim uznały, że wolno im dążyć do własnego sukcesu. I w końcu  kobiety nowatorki w
swojej roli próbują odnieść sukces odrzucając tradycyjne role kobiece i przyjmując
typowo męską strategię. Ale nawet te kobiety czują często nadmierną potrzebę jakiejś
formy kontaktów w pracy, i to w takim stopniu, że często zrażają do siebie kolegów,
ponieważ nieustannie starają się o ich zachętę, aprobatę i przyjaz
ń.
We wszystkich więc tych przypadkach poczucie sukcesu zawodowego jest u kobiety do
pewnego stopnia związane z wartością przypisywaną związkom z ludz
mi, oceniane z
punktu widzenia tej wartości albo też w konflikcie z nią, podczas gdy  dla mężczyzn taki
konflikt nie istnieje, w każdym razie nie w takiej formie 327. W gruncie rzeczy sekret
męskich osiągnięć w pracy zawodowej kryje się prawdopodobnie w relatywnej męskiej
niewrażliwości na wszystkich i na wszystko, co mieści się poza jej obrębem.
141
A więc kobiety prosperowałyby lepiej w takim środowisku zawodowym, w którym
podkreślanie tego, co osobiste, uważane jest raczej za zaletę niż za wadę. W stworzo-
nym przez mężczyzn świecie zawodowym środowisko takie na ogół nie istnieje. Kobiety
musiały je więc stworzyć: być może nie są one dostatecznie reprezentowane na wy-
sokich stanowiskach w wielkich przedsiębiorstwach, ale dają sobie obecnie świetnie radę
w firmach, które same założyły. Tutaj nie muszą grać w męską grę zgodnie z męskimi
regułami. Wolno im ustalić swoje własne reguły, budować więzi międzyludzkie zamiast
oddawać się rozgrywkom, kierować swoimi firmami bardziej na podstawie zaufania niż
strachu, współpracy niż rywalizacji, spożytkowywać właściwe kobiecemu umysłowi
strategie umysłowe i jak najlepiej wykorzystywać swoje naturalne uzdolnienia. Oddajmy [ Pobierz całość w formacie PDF ]