[ Pobierz całość w formacie PDF ]

stawie kilku, dość technicznych w swoim charakterze, wskaźników
może niebezpiecznie zawęzić sposób postrzegania naszej obecnej
i przyszłej sytuacji. Jak więc sformułować biznesowe cele, żeby
były one dla nas realnym punktem odniesienia i stanowiły, jak pisał
o tym Peter Drucker1, przydatne „instrumenty nawigacyjne”?
Po pierwsze, warto zastanowić się, dla jakich obszarów powinniśmy
wyznaczyć takie cele. Te podstawowe obszary, na które wskazuje
teoria zarządzania przez cele, to: pozycja rynkowa, innowacyjność,
efektywność, rentowność oraz zasoby fizyczne i finansowe.
Pozycja rynkowa
Pozycja rynkowa mówi o tym, jakie znaczenie ma działalność danej
firmy czy organizacji w odniesieniu do działań konkurencji. Może
być mierzona przy pomocy wskaźników ilościowych, z których
najbardziej znanym jest udział w rynku (wielkość sprzedaży odnie-
siona do całkowitego obrotu na danym rynku) lub jakościowych,
dotyczących specyficznych cech prowadzonej działalności, wyróż-
niających dany podmiot spośród innych. Te jakościowe wskaźniki
mogą charakteryzować sposób obsługi klienta, szczególne parame-
try produktów czy standardy świadczonych usług. Cele odnoszące
1 P. Drucker, Praktyka zarządzania, wyd. Czytelnik, Nowoczesność, Akademia
Ekonomiczna w Krakowie, 1994.
się do pozycji rynkowej powinny być spójne z przyjętą strategią
konkurencji.
Innowacyjność
Trudno jest określać cele w tej dziedzinie, bo przyszłość praw-
dziwie innowacyjnych rozwiązań w momencie ich planowania
jest niepewna – próby oceniania efektów, jakie przyniosą, są często
bliższe „wróżeniu z fusów” niż rzetelnemu i prawdopodobnemu
rachunkowi. Poważniejszy problem wiąże się jednak z tym, żeby
po pierwsze w ogóle wymyślić coś naprawdę innowacyjnego,
po drugie – żeby wcielić to w życie. Wdrożenie innowacyjnego
pomysłu oznacza konieczność poniesienia nakładów, które nie za-
wsze się zwracają.
Te obiektywne trudności nie powinny jednak powstrzymywać
nas przed poszukiwaniem nowych rozwiązań – to one są w dużej
mierze źródłem przyszłych sukcesów. Pamiętajmy też, że innowa-
cyjność nie musi oznaczać wprowadzania rewolucyjnych zmian
i dokonywania przełomowych odkryć. Innowacja oznacza po prostu
wprowadzanie czegoś nowego – może to być zarówno ulepszenie
istniejących rozwiązań, jak i stworzenie rozwiązań wcześniej w na-
szym środowisku niestosowanych.
Efektywność
Dążenie do zwiększania efektywności działań gospodarczych
jest przedmiotem codziennej troski każdego menedżera. Jak najle-
piej wykorzystać posiadane zasoby, jak zminimalizować nakłady
potrzebne do dostarczania naszych produktów i usług – są to pod-
stawowe kwestie, decydujące wprost o rentowności naszych poczy-
nań. Zwiększenie efektywności może w praktyce oznaczać szereg
różnych posunięć, takich jak zmiana organizacji procesów w firmie,
wymiana sprzętu na nowy, wydajniejszy, bardziej energooszczędny,
zastosowanie nowocześniejszych technologii, podnoszenie kwa-
lifikacji personelu. Ciągłe myślenie o efektywności nie stanowi,
niestety, w organizacjach pozarządowych powszechnej praktyki.
Prowadzenie działalności gospodarczej zmusza do wyrobienia
w sobie nowego nawyku starannego oglądania każdej złotówki,
bo na koniec rozliczani będziemy nie z dobrych chęci i podejmo-
wanych działań, ale z uzyskanych wyników finansowych.
Rentowność
Rentowność ogólnie mówi nam o tym, jak dobrze (lub źle) zain-
westowaliśmy posiadany kapitał. Podstawową wielkością, wyko-
rzystywaną praktycznie we wszystkich wskaźnikach rentowności,
jest zysk. Możemy go odnosić do przychodów ze sprzedaży – mamy
66
wówczas do czynienia ze wskaźnikami rentowności sprzedaży,
do kapitału – żeby wiedzieć, jaka jest rentowność kapitału, lub
do aktywów – w celu zbadania rentowności posiadanego majątku.
Zysk jest dla nas przedmiotem tak żywego zainteresowania przede
wszystkim dlatego, iż oznacza konkretne środki, jakie będziemy
mogli wykorzystać na potrzeby organizacji. Trzeba jednak pamiętać,
iż zysk ma również duże znaczenie dla utrzymania i rozwoju samej
działalności gospodarczej – pozwala pokrywać koszy utrzymania
się w biznesie, wymiany sprzętu i urządzeń, koszty inwestowania
w rozwój poprzez samofinansowanie (z zysku i odpisów amor-
tyzacyjnych) lub poprzez przyciągnięcie środków zewnętrznych.
Łatwiej jest znaleźć inwestora, który dołoży swój kapitał do już za-
inwestowanego, niż takiego, który będzie skłonny sfinansować
wszystko sam.
Gospodarowanie zasobami fizycznymi i finansowymi
Bez zasobów fizycznych (sprzętu, pomieszczeń, materiałów i surow-
ców) oraz finansowych praktycznie nie jest możliwa jakakolwiek
działalność gospodarcza. W obszarze gospodarowania zasobami [ Pobierz całość w formacie PDF ]