[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dy między kuzynami. Na wiosnę 1430 r. Polska ponownie
interweniowała w kurii rzymskiej, składając tam apelację do
papie\a (zob. wy\ej nr 22).
Jeśli chodzi o drugą połowę 1430 r., to najpierw Marcin V
wysłał bullę do Zygmunta Luksemburskiego z 5 sierpnia498.
Papie\ wezwał wspomnianego króla do wstrzymania się z
wysłaniem korony do Witolda i zaproponował, by przedsta-
494 A. Prochaska, Ostatnie lata..., s. 327. Zob. itinerarium P. Rusdorfa
(C. Liickerath, op. dt., s. 216:19 DC - Immyr, 2 X - Wilno).
495 J. Lappo, op. cit., s. 13 przyp. 14 i 67.
496 K. Forstreuter, op. cit., s. 22.
49/ J. Lappo, op. cit., s. 66.
m CEV nr 34 (dodatek), s. 1061. Omówienie: A. Prochaska, Znaczenie...,
s. 345-346; P. Zlezas, Yytauto konfliktas..., s. 219; B. Dundulis, op. cit., s. 104-
105; J. Krzy\aniakowa, op. cit., Cz. 1, s. 239 przyp. 466.
¦; 143
wiciele Zygmunta Luksemburskiego, W. Jagiełły i Witolda
przybyli do Rzymu w celu zastanowienia siÄ™ nad rozwiÄ…za-
niem tego problemu. Problem ten miano rozwiązać na dro-
dze pokojowej. Całość tego pisma była okraszona pochwała-
mi pod adresem wielkiego księcia, którego uznano godnym
korony królewskiej.
Współczesny tej bulli jest list legata papieskiego Andrzeja
z Rodos (zwanego te\: z Konstantynopola) z 16 sierpnia tego
roku, a błędnie cytowanego pod rokiem 1429499. Z listu tego
wynika, \e legat papieski na polecenie papie\a próbował po-
godzić W. Jagiełłę z Witoldem i za\egnać konflikt koronacyj-
ny500. Był to bowiem warunek niezbędny do udziału Polski
i Litwy w przygotowywanej krucjacie przeciwko husytom.
Plan papieski przewidywał oddanie całej sprawy pod sąd
rozjemczy papie\a. Niestety, planu tego nie udało się zreali-
zować wskutek napadu husytów na Polskę, który pogłębił
niezgodę między królem a wielkim księciem. Niemniej pa-
pie\ zamierzał ponownie wysłać któregoś z kardynałów do
Polski i Litwy, by namówić władców tych państw do wysła-
nia swoich pełnomocników do Rzymu w celu ostatecznego
rozwiązania kwestii koronacyjnej. Przewidywano mo\liwość
koronacji Witolda, ale bez naruszenia pokoju chrześcijań-
skiego. Ostatecznie papie\ zrezygnował z projektu wysłania
kardynała na wiadomość, \e król polski zapowiedział wysła-
nie poselstwa do Rzymu w sprawie husyckiej.
Pózniejsze stanowisko papie\a rejestrują bulle z 13 paz-
dziernika 1430 r. Wątpliwości nie budzi bulla do biskupa
chełmińskiego J. Mergenaua501. Papie\ zakazał w niej udziału
tego biskupa w koronacji Witolda. Uzasadniono to typowÄ…
499 CEV nr 1370, s. 855-858 (z błędną datą 16 Vffl 1429 r.). W sprawie da-
ty zob.: J. Goli, Konig..., s. 254-255 przyp. 5, co przyjął pózniej A. Prochaska
{Napad..., s. 311 przyp. 1; Dzieje..., s. 281). Datę 1429 r. przyjęło wielu history-
ków, np. wydawcy Regestów historico-diplomatica..., P. 1, Vol. 1, nr 5155,
s. 322; J. Krzy\aniakowa, op. cit., Cz. 1, s. 235 przyp. 451; J. Nikodem, op. cit,
Cz. 2, s. 168 przyp. 70 (nie mówiąc o dawniejszych badaczach).
500 Krótko pisali o tym: A. Prochaska, Dzieje..., s. 281-282; ten\e, Napad...,
s. 311-312; J. Krzy\aniakowa, op. cit., Cz. 1, s. 235 przyp. 451.
144
argumentacją znaną z innych zródeł: Litwa nale\y do Króle-
stwa Polskiego, Witold podlega królowi polskiemu, mo\li-
wość wybuchu wojny i innych nieszczęść. Przypuszcza się,
\e podobne bulle zostały wysłane do innych biskupów pol-
skich, litewskich (wileńskiego i \mudzkiego) i pruskich502.
W przypadku tych ostatnich zachodziło podejrzenie, \e Krzy-
\acy - którym podlegali biskupi pruscy - mogliby wykorzystać
ich do koronacji Witolda. Podejrzenie to było tym bardziej za-
sadne, \e istniał ju\ precedens w postaci koronacji Mendoga
przez biskupa chełmińskiego Heidenreicha w 1253 r.
Prawdopodobnie w tym samym dniu 13 pazdziernika
zostały wyekspediowane jeszcze trzy inne bulle. W literatu-
rze są one często datowane 13 listopada 1429 r. i są znane tyl-
ko z kroniki J. DÅ‚ugosza503. Za datacjÄ… tych bulli w 1430 r.
przemawia ich treść korespondująca z wcześniejszymi akta-
mi z drugiej połowy tego roku (bulla z 5 sierpnia i list legata
z 16 sierpnia, o których była mowa wy\ej).
Wspomniane bulle wysłano do Zygmunta Luksembur-
skiego i Witolda. W pierwszej papie\ odpowiadał na skargę
posła polskiego, co wskazuje na wcześniejsze poselstwo pol-
skie do Rzymu w tej sprawie. Papie\, ciągle się powołując na
wspomniane poselstwo, oskar\ył Zygmunta Luksemburskie-
502 A. Prochaska, Król..., T. 2, s. 240; P. Zle\as, Vytauto konfliktas..., s. 221;
B. Dundulis, op. cit, s. 105.
503 J. Długosz, op. cit., Ks. 11, s. 285-286 i 287-288; Rozbiór krytyczny..., T. 1,
s. 242 (bulle skÄ…dinÄ…d nieznane); Bullarium Polmiae..., Vol. 4, nr 2381-2382,
s. 441 (data ze znakiem zapytania); Die Berichte der Generalprokuratoren des De-
utschen Ordens an der Kurie. Bearb. K. Forstreuter, H. Koeppen, Bd. 4,1 Hb.
(1429-1432), Gottingen 1973, nr 184-185, s. 238-239. O bullach tych wielokrot-
nie pisano, zob.: T. Narbutt, op. cit., T. 6, s. 524; J. Powidaj, op. cit., s. 60-62
(pisano o nich pod rokiem 1429, przed zjazdem w Jedlni); J. Voigt, op. cit.,
T. 7, s. 545-546 (nie rozwiązał daty, raczej przyjął 1430 r.); J. Caro, op. cit., T. 3,
s. 620 przyp. 1 (1430); J. Sutowicz, op. cit., s. 50 (1429); A. Prochaska, Ostatnie
lata..., s. 256 (1429), ten\e, Znaczenie..., s. 348 przyp. 1 (13 XI, zapewne 1430 r.);
S. Smolka, op. cit., s. 507 przyp. (uznał, \e bulle te nie robią wra\enia auten-
tyków, tylko przedło\onych papie\owi projektów"); P. Zle\as, Vytauto kon-
fliktas..., s. 219-221 (1429); B. Dundulis, op. cit., s. 100 przyp. 74 (powtórzył
sąd S. Smolki, jednak omówił treść tych bulli w swojej pracy); J. Nikodem,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]